-
1 уку йорты
уче́бное заведе́ние -
2 югары уку йорты
вы́сшее уче́бное заведе́ние -
3 ябык уку йорты
закры́тое уче́бное заведе́ние -
4 уку
неперех.1) в разн. знач. чита́ть, прочи́тывать/прочита́ть || чте́ние, чи́ткаматур әдәбият уку — чита́ть худо́жественную литерату́ру
мораль уку — чита́ть мора́ль
туйганчы уку — начита́ться вдо́воль
лекция уку — чита́ть ле́кцию
2) деклами́ровать ( что)ул үзенең язган шигырьләрен укый — он деклами́рует свои́ стихи́
3) учи́ться, обуча́ться ||а) учёба, обуче́ниеб) уче́бныйаграномлыкка уку — учи́ться на агроно́ма
техникумда уку — обуча́ться в те́хникуме
уку елы — уче́бный год
укуда артта калу — отстава́ть в учёбе
4) перен. чита́ть, узнава́ть/узна́ть, уга́дывать/угада́ть ( что)ул күңелемдәге уйларны укый — он чита́ет мои́ мы́сли
күзләрдән уку — уга́дывать по глаза́м
5) в знач. сущ. укулара) чте́ние ( конференция)б) уче́бные заня́тиясентябрьдә укулар башлана — в сентябре́ начну́тся заня́тия
•- уку залы
- уку елы
- уку йорты
- уку китабы
- уку өе
- уку өе мөдире
- укып алу
- укып бару
- укып бетерү
- укып күрсәтү
- укып чыгу -
5 ярты-йорты
нареч.1) наполови́ну, полови́нчато || полови́нчатыйярты-йорты эшләү — сде́лать наполови́ну
ярты-йорты җавап — полови́нчатый отве́т
2) перен. ко́е-ка́к, с грехо́м попола́мярты-йорты уку — учи́ться ко́е-ка́к
-
6 йорт
сущ.1) (жилище, жильё) дом, зда́ние || дома́шний || домо́выйагач йорт — деревя́нный дом
кирпеч йорт — кирпи́чный дом
ата йорты — о́тчий дом
биш катлы йорт — пятиэта́жное зда́ние
йорт салу (күтәрү) — стро́ить дом
йорт торгызу — отстра́ивать дом
йорт хуҗалыгы — дома́шнее хозя́йство
йорт җиһазлары — дома́шняя у́тварь
йорт капкасы — домо́вые воро́та
йорт үрмәкүче — домо́вый пау́к
йорт тычканы — домо́вая мышь
2) как первый компонент русских сложн. сл. домо-йорт биләү — домовладе́ние
йорт салу — домострои́тельство
йорт төзү эше — домострое́ние
йортта үстерелгән — доморо́щенный (конь, виноград)
3) (домашний очаг, хозяйство) дом, семья́бөтен йорт аякка басты — весь дом подня́лся на́ ноги
яхшы хуҗа йорттан түгел, ә йортка ташый — (погов.) хоро́ший хозя́ин не из до́ма, а в дом несёт
хуҗасыз йортта бәрәкәт юк — (посл.) без хозя́ина и дом-сирота́
ызба күрке - хатын, йорт күрке - ир — (посл.) краса́ избы́ - жена́, краса́ до́ма (хозя́йства) - муж
йортызга иминлек бирсен! — мир ва́шему до́му
4) постро́йка, строе́ниезавод йортлары — заводски́е постро́йки (строе́ния)
5) двор, уса́дьбаавылда өч йөз йорт — в дере́вне три́ста дворо́в (уса́деб)
крестьян йорты — крестья́нская уса́дьба
6) (какое-л. учреждение) домбалалар йорты — де́тский дом
мәдәният йорты — Дом культу́ры
Матбугат йорты — Дом печа́ти
сәүдә йорты — торго́вый дом
ял йорты — дом о́тдыха
7) заведе́ние; храмуку йорты — уче́бное заведе́ние
дәвалау йортлары — лече́бные учрежде́ния
фән йорты — храм нау́ки
8) уст. (династия, род, поколение) домРомановлар йорты — дом Рома́новых
9) поэт. страна́, крайБолгар йорты — страна́ Бу́лгар
дошманнарны җиңеп, туган йортка кайтты батырлар — победи́в врага́, в родны́е края́ возврати́лись богатыри́
•- йорт башы
- йорт хуҗасы
- йорт башыннан
- йорт биләүче
- йорт иясе
- йорт карау
- йорт кирәк-яраклары
- йорт әйберләре
- йорт кенәгәсе
- йорт котлау
- йорт кошлары
- йорт куяны
- йорт салучы
- йорт урыны
- йорт хайваннары
- йорт хезмәтчесе
- йорт хезмәтчеләре
- йорт эте
- йорт эшләре
- йорт эшләре китабы
- йорт ябалагы
- йортка ияләштерү
- йортка кергән кияү
- йорттан йортка••йорт итү (көтү) — см. көн итү
йорт тоту — вести́ хозя́йство, хозя́йничать, хозя́йствовать
йортка йокмау — отби́ться от до́ма
йортка керү — стать примако́м
йортка кермәк җан бирмәк — (посл.) примако́м стать - что ду́шу отда́ть
- йорт тумасыйортка кертү — брать/взять в примаки́
-
7 стационар
1. сущ.стациона́рстационарда дәвалану — лечи́ться в стациона́ре
2. прил.стационарда уку — учи́ться в стациона́ре
стациона́рныйстационар авыру — стациона́рный больно́й
стационар бүлек — стациона́рное отделе́ние
стационар уку йорты — стациона́рное уче́бное заведе́ние
-
8 югары
1. нареч.1) вверхюгары менү — поднима́ться вверх
балыклар югары үрли — ры́бы поднима́ются вверх ( по течению)
сакалын югары тырпайту — вы́ставить бо́роду вверх
2) ввысьюгары күтәрелү — поднима́ться ввысь (перен. возвыша́ться/возвы́ситься)
3) ве́рхом, по́верхусм. тж. югартынкошлар бүген югары оча — сего́дня пти́цы летя́т ве́рхом (высоко́)
4)а) вы́ше ( о числах)егермедән югары саннар — чи́сла вы́ше двадцати́
б) ста́рше ( о поколениях)җиде буын югары — ста́рше на семь поколе́ний
5) вы́ше ( в определённом отношении)аң ягыннан югары тору — стоя́ть высоко́ ( относительно кого), вы́ше по у́ровню созна́ния
2. прил.бөек кешеләрнең максаты шәхси мәнфәгатьләрдән югары — це́ли вели́ких люде́й вы́ше ли́чных интере́сов
1) ве́рхний (в абстрагированных знач.)югары агым — ве́рхнее тече́ние
2) верхо́вныйюгары хакимият — верхо́вная власть
югары совет — Верхо́вный сове́т
югары командалык (командачылык) — верхо́вное кома́ндование
3) вы́сшийа) в знач. гла́вный, основно́й (о законе, правиле, идее)б) соверше́нный, дости́гший соверше́нства ( об искусстве); наибо́лее сло́жныйюгары математика — вы́сшая матема́тика
югары пилотаж — вы́сший пилота́ж
нерв эшчәнлегенең югары тибы — вы́сший тип не́рвной де́ятельности
югары осталык (квалификация, класс) — вы́сшее мастерство́ (квалифика́ция, класс)
в) вы́сший, госпо́дствующийҗәмгыятьнең югары катламы — вы́сший слой о́бщества
4) вы́сшийа) диал.; в знач. высокорасполо́женныйб) диал. облада́ющий значи́тельной высото́й, вышино́йсм. биекв) дости́гший большо́го разви́тия; намно́го превосходя́щий сре́дний у́ровеньюгары бәя — высо́кая цена́
югары күрсәткечләр — высо́кие показа́тели
югары дәрәҗәдә — в высо́кой сте́пени
г) уважа́емый, це́нный; дости́гший соверше́нства; возвы́шенный; торже́ственныйюгары хисләр — высо́кие чу́вства
д) прести́жныйюгары бүләк — высо́кая награ́да
югары титул — высо́кий ти́тул
югары дәрәҗә — высо́кий чин
е) в составе устойчивых сочет. с прил. на -лы/-ле: высоко-, ( изредка) выше-югары вольтлы — высоково́льтный
югары культуралы — высококульту́рный
югары сыйфатлы — высокока́чественный
югары җитештерүчәнлекле — высокопроизводи́тельный ( труд)
•- югары белем
- югары гыйлем
- югары даирәләр
- югары стиль
- югары уку йорты
- югары фикердә
- югарыда әйтелгән
- югарыда күрсәтелгән
- югарыдан карау
- югарыдан килгән
- югарыдан төшерелгән
- югарыдан очу
- югарыдан узу -
9 ябык
I прил.худо́й, худоща́вый, сухо́й, сухоща́вый, исхуда́лый, жи́листый, поджа́рый, то́щий, костля́вый; сухопа́рый, отоща́лыйябык кеше — худо́й (поджа́рый, худоща́вый) челове́к
ябык куллар — худы́е (жи́листые, исхуда́лые) ру́ки
II прил.ябык ат — то́щая ло́шадь
1) закры́тый, за́пертыйябык ишек — закры́тая дверь
2) кры́тый, закры́тый, име́ющий наве́с, кры́шуябык базар — кры́тый ры́нок
ябык машина — закры́тая маши́на
3) перен. закры́тыйябык утырыш — закры́тое заседа́ние
ябык конкурс — закры́тый ко́нкурс
4) мед. закры́тый, вну́тренний; скры́тыйябыксыну — закры́тый перело́м
үпкә авыруының ябык формасы — закры́тая фо́рма туберкулёза
5) закры́тый, глухо́йябык яка — глухо́й воротни́к
ябык күлмәк — закры́тое пла́тье
•- ябык зона
- ябык иҗек
- ябык орлыклар
- ябык туфли
- ябык уку йорты
- ябык хат
См. также в других словарях:
уку — 1. Хәрефләр яки башка язу билгеләре белән язылган яисә басылган нәрсәне күз белән күреп аңлау, эчтәлеге белән танышу яки тыңлаучылар өчен кычкырып әйтеп бару 2. Нин. б. билгеләрне белү, аңлау нота уку 3. Нин. б. белем үзләштерү, белемгә ия булу,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
мәктәп — 1. Яшь буынга гомуми белем һәм тәрбия бирә торган уку йорты 2. Берәр белгечлек буенча махсус уку йорты хәрби мәктәп 3. Уку укыту оешмалары, уку укыту системасы мәктәпне диннән аеру 4. Тәҗрибә туплау; тупланган тәҗрибә, алган белем тормыш мәктәбе… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ректор — Югары уку йорты башлыгы, шулай ук урта һәм югары дини уку йорты башлыгы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
семинария — 1. Элекке Россиядә: русларның урта педагогик уку йорты 2. Рус руханиларын әзерли торган урта уку йорты … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
университет — 1. Төрле гуманитар һәм табигать математика бүлекләре (факультетлары) булган югары уку йорты һәм фәнни оешма. Шул оешма урнашкан бина 2. Гомуми һәм фәнни политик белемнәрне күтәрү буенча булган югары уку йорты исеме … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
училище — 1. 1917 елга кадәрге Россиядә: дәүләт карамагындагы уку йорты; мәктәп 2. Тулы булмаган урта яки урта белемле белгечләр әзерли торган махсус уку йорты һөнәр училищесы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
гыйлем — 1. Белем. Тормыш тәҗрибәсе 2. Фән 3. Галим гыйлем кеше икән. ГЫЙЛЕМ АЛУ – Белем алу. ГЫЙЛЕМ ИЯСЕ, ГЫЙЛЕМ КЕШЕ – Галим. ГЫЙЛЕМ ЙОРТЫ – иск. Уку йорты … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ябык — I. с. 1. Тире астында май катламы булмаган; көр түгел, арык; киресе: симез 2. Һава торышы начар булу сәбәпле, игеннәр уңмаган, азыкка мохтаҗлык зур булган (ел) заманалар авыр, еллар ябык. ЯБЫК ТУФРАК – Кирәкле тозларга, ашламага ярлы туфрак. II.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
курс — I. 1. Юлсыз йөри торган транспорт чараларының (кораб, самолет) , юлсыз йөрүче кешеләрнең (сәяхәтче, альпинист) хәрәкәт юнәлеше 2. күч. Юнәлеш, омтылыш. II. КУРС – Кайбер кыйммәтле кәгазьләрнең (акча һ. б.) әйләнештәге бәясе. III. КУРС – 1. Уку,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
экстерн — и. 1. Уку йортында укымыйча, тиешле имтиханнарны үзлегеннән укып тапшыручы кеше 2. 1917 елга кадәр, уку йорты каршындагы интернатта яшәмичә, өйдән килеп укып йөрүче кеше … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
экстернат — Нин. б. уку йорты каршында уку курсын үзлегеннән үтү һәм имтихан тапшыру … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
